Legionella i zanieczyszczenie wody

Z tekstu dowiesz się:

• gdzie bytują bakterie ze szczepu Legionella pneumophilla,
• jak zapobiegać ich namnażaniu się i w jaki sposób można się ich pozbyć.

Jakość wody, a tym samym dopuszczalne ilości zawartych w niej bakterii, reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Zgodnie z tym dokumentem dopuszczalna ilość bakterii Legionella w budynkach mieszkalnych to 100 jednostek w 100 ml wody.

Gdzie i jak rozwijają się bakterie ze szczepu Legionella pneumophila?

Bakterie z rodzaju Legionella pneumophila zostały wyizolowane stosunkowo niedawno, bo w 1976 r. To właśnie wtedy naukowcy zainteresowali się przyczyną 34 zgonów, które miały miejsce po spotkaniu weteranów wojennych armii amerykańskiej w 1976 r. w Pensylwanii. Wynikiem ich badań było odkrycie szczepu bakterii Legionella pneumophila. Powoduje ona chorobę zwaną legionellozą która objawia się w dwóch postaciach: choroby legionistów i gorączki Pontiac.

Bakterie Legionella namnażają się bardzo szybko w korzystnych warunkach, czyli:

• w wodzie o temperaturze 25-45°C,
• w obecności kamienia kotłowego, szlamu, rdzy i resztek uszczelnień,
• przy słabym przepływie w zbiorniku lub rurach,
• przy pH w granicach 5,0- 8,5.

Trudno z nimi walczyć: w dłuższej perspektywie potrafią one bowiem tworzyć na ściankach rur tzw. film biologiczny, czyli warstwę ochronną, która ogranicza skuteczność dezynfekcji chemicznej. Bakterie te wnikają do organizmu najczęściej w postaci aerozolu wodnego wdychanego podczas brania prysznica lub kąpieli w wannie. Są groźne – śmiertelność w przypadku podjęcia leczenia wynosi 10%, u nieleczonych osób bądź w przypadku osób o osłabionej odporności – nawet do 80%.

Jak zapobiegać namnażaniu się Legionelli i jak skutecznie usuwać te bakterie?

Ze względu na to, że zakażenie bakteriami Legionella może być bardzo groźne dla zdrowia, istotne jest zapobieganie ich kolonizacji. W jaki sposób można ograniczyć ich namnażanie się w instalacji? Przedstawiamy kilka metod:

• Zapewnienie przepływu we wszystkich elementach instalacji; dobrze, by naczynie wzbiorcze instalacji wodnej było przepływowe, wtedy nie jest rezerwuarem stojącej wody i utrudnia kolonizację bakterii.
• Zapewnienie temperatury wody w instalacji powyżej 50°C, co zapobiega namnażaniu się bakterii. Ważne, żeby w tym przypadku zapewnić ochronę przed poparzeniem, zwłaszcza jeżeli współużytkownikami instalacji są dzieci.
• Właściwe wyrównoważenie hydrauliczne instalacji – czyli zabezpieczenie przed strefami zmniejszonej prędkości przepływu,
• Dbanie o odpowiedni stan izolacji rur i zasobnika, aby nie dopuścić do lokalnego spadku temperatury wody,
• Utrzymanie w miarę możliwości temperatury poniżej 20°C w instalacji zimnej wody. To również zabezpiecza przed namnażaniem tych mikroorganizmów. Stosuje się np. izolację rur doprowadzających zimną wodę, aby nie nagrzewały się od sąsiednich z ciepłą.
• Większość źródeł ciepła, jak kotły czy pompy ciepła z wbudowaną grzałką, mają funkcję dezynfekcji termicznej, czyli jednorazowego nagrzania wody użytkowej do maksymalnej wartości 65°C raz w tygodniu. Na sterowniku ustawiamy czas takiej dezynfekcji na początek nocy, wtedy mniej jesteśmy narażeni na poparzenie gorąca wodą. Warto korzystać z tej funkcji, gdyż w prosty sposób zabezpiecza nasza instalacje przed namnażaniem bakterii Legionella.

Jeśli jednak bakterie już się pojawią, należy je usunąć. Istnieje kilka metod likwidacji bakterii Legionella:

• dezynfekcja chemiczna za pomocą ozonu, chloru, bądź jonów srebra lub miedzi,
• promieniowanie UV,
• dezynfekcja termiczna wody – wygrzewanie instalacji do temp powyżej 72°C.

Te metody są stosowane w przypadku stwierdzenia znacznej zawartości bakterii w zanieczyszczonej wodzie.

Podsumowując: nie jesteśmy w stanie do końca wyeliminować bakterii Legionella w wodzie użytkowej, ale prostymi działaniami jesteśmy w stanie utrzymać ich ilość w bezpiecznym minimum, a także zapobiec ich rozmnażaniu i kolonizacji.

Sprawdź też, jak obliczyć koszt podgrzania wody użytkowej.