Energia pierwotna, końcowa i użytkowa w świadectwie charakterystyki energetycznej – czym są i jak należy rozumieć te pojęcia?

Z tekstu dowiesz się:

• jakie informacje przedstawia świadectwo charakterystyki energetycznej,
• czym jest energia użytkowa,
• dlaczego tak ważne jest określenie energii końcowej,
• co odzwierciedla energia pierwotna budynku.

Świadectwo energetyczne budynku mówi Ci przy zakupie nieruchomości, czy na jego ogrzewanie i podgrzanie wody użytkowej wydasz majątek, czy będziesz musiał przeprowadzić termomodernizację, wymianę okien i kotła, czy też kupujesz już nowoczesny, lub zmodernizowany budynek, w którym będziesz czuć komfort zarówno cieplny, jak i finansowy.

Co przedstawia świadectwo energetyczne?

Struktura dokumentu nazywanego świadectwem charakterystyki energetycznej budynku nie jest przypadkowa. Wszystkie dane zawarte w dokumencie, jego układ oraz sam przebieg kontroli prowadzonej przez audytora są ściśle określone przez rozporządzenie rządowe. W świadectwie energetycznym znajdziesz dane identyfikacyjne budynku lub jego części oraz wnioski wynikłe z audytu. Dalsza część dokumentu przedstawia charakterystykę energetyczną obiektu. Wyszczególniane są w niej wyliczenia dotyczące zapotrzebowania na energię pierwotną (EP), energię użytkową (EU) i energię końcową (EK).

Energia użytkowa na świadectwie energetycznym

Aby móc skutecznie ogrzać każdy metr kwadratowy budynku, potrzeba pewnej konkretnej energii, ujętej już w projekcie budynku i w samej charakterystyce energetycznej. To właśnie jest energia użytkowa, czyli EU. Wartość ta współcześnie dochodzi do 40 kWh/m2/rok, a to, ile jej konkretnie potrzeba, zależy od własności domu:

• lokalizacji, czyli w jakim konkretnie regionie (strefie klimatycznej) znajduje się budynek, czyli jaką temperaturę zewnętrzną przyjmujemy do obliczeń,
• liczby okien skierowanych na południową stronę (nasłonecznienia budynku),
• materiału i konstrukcji ścian,
• rodzaju izolacji,
• rodzaju okien i drzwi,
• rodzaju wentylacji: grawitacyjna czy mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacja).

Energia końcowa a świadectwo charakterystyki energetycznej

Wartością na świadectwie energetycznym, która powinna zainteresować Cię najbardziej, jest energia końcowa EK. Jest to energia, która dostarczana jest do budynku, uwzględniająca sprawność urządzeń i systemu grzewczego. Im wyższa sprawność urządzenia grzewczego, tym niższa wartość energii końcowej.

Najkorzystniejszym, jeżeli chodzi o energię końcową, urządzeniem jest pompa ciepła, która nawet 80% energii czerpie z powietrza, gruntu lub wody gruntowej, w odróżnieniu od kotła kondensacyjnego, który wykorzystuje energię spalania gazu z określoną sprawnością.

Dodatkowym czynnikiem, który może zmniejszyć wartość energii końcowej, jest instalacja fotowoltaiczna, która pozwala zminimalizować nawet do zera energię, za którą musisz zapłacić.

Energia pierwotna na świadectwie energetycznym

Kolejna wartość energetyczna przedstawiona na świadectwie charakterystyki energetycznej jest pozornie mniej istotna, ale tak naprawdę świadczy o tym, jaki dom ma wpływ na środowisko. Energia pierwotna (EP), bo o niej tu mowa, to energia pochodząca ze źródeł nieodnawialnych, konieczna do dostarczenia energii końcowej. Zależy ona od paliwa, którego używasz do ogrzewania.

Jeżeli jest to węgiel, to uwzględnia ona energię potrzebną jego wydobycia i transportu tego surowca z kopalni do kotłowni, w przypadku gazu jest podobnie, choć własności tego paliwa sprawiają, że jego wydobycie i transport są mniej energochłonne. Energia elektryczna wymaga natomiast wytworzenia w elektrowni węglowej, gazowej czy atomowej i przesłania do odbiorcy końcowego. Innym źródłem energii elektrycznej są źródła odnawialne, jak elektrownie wiatrowe, które wymagają magazynów energii, podłączenia do sieci, co również wiąże się ze zużyciem energii, dużo mniejszej jednak niż w przypadku klasycznej elektrowni. Najmniej energochłonnym źródłem jest instalacja fotowoltaiczna zainstalowana na budynku lub działce. Jeżeli jest ona podłączona do sieci, zużywa część energii na przesyłanie, jeżeli natomiast jest to tzw. instalacja wyspowa z własnym magazynem energii (akumulatorem), wartość energii pierwotnej dąży praktycznie do zera.

Według aktualnych (2021) warunków technicznych dla domu projektowanego wartość energii pierwotnej nie powinna przekraczać 70 kWh/m2/rok.

Jak widać, ze świadectwa charakterystyki energetycznej otrzymujemy dane określające własności budynku (EU), sprawność systemu grzewczego i jego ekonomiczność (EK) oraz wpływ na środowisko (EP). Te trzy wartości pozwalają ocenić jakość i wartość domu oraz ekonomikę jego eksploatacji.

Sprawdź też, dlaczego cyrkulacja wody użytkowej się opłaca.